Λεωνίδα Θ. Πουλιόπουλου: Διδακτορική διατριβή - Εταιρική κοινωνική ευθύνη ως παράγων υπεραξίας τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για την κοινωνία και το περιβάλλον

         του Δρ. Λεωνίδου Πουλιόπουλου, Οικονομολόγου-Καθηγητή εφ. του ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας

          e-mail: pouliopoulos@kastoria.teikoz.gr

    Το θέμα της παρούσας διατριβής αναφέρεται στην Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη ως παράγοντα υπεραξίας, τόσο για την επιχείρηση, όσο και για την κοινωνία και το περιβάλλον. Σκοπός της έρευνας ήταν να εντοπιστούν τα χαρακτηριστικά άσκησης ΕΚΕ, τόσο στις αμιγώς ελληνικές επιχειρήσεις όσο και στις ξένες που δραστηριοποιούνται στην ελλαδικό χώρο. Πιο συ-γκεκριμένα, οι επιμέρους βασικοί στόχοι της έρευνας ήταν οι εξής πέντε : 

α) να ερευνηθούν οι αντιλήψεις των στελεχών για τα οφέλη και την υπεραξία της ΕΚΕ. β) ποιές είναι οι αντιλήψεις των στελεχών για τη θεσμοθέτηση της ΕΚΕ. γ) σε πoιό βαθμό επηρεάζει η δομή ή δραστηριότητα μιας επιχείρησης τις αντιλήψεις των στελεχών για την εφαρμογή της ΕΚΕ. δ) εάν θα πρέπει και από ποιόν θα πρέπει να αξιολογούνται οι επιχειρήσεις. ε) σε ποια πεδία άσκησης ΕΚΕ δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα οι επιχειρήσεις.

    Στην παρούσα διατριβή ακολουθήθηκε η προσέγγιση του θετικισμού (positivist approach) οι δε μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν ήταν κυρίως οι ποσοτικές, ειδικότερα η μέθοδος της «επισκόπησης γνώμης» (opinion survey), με δομημένο ερωτηματολόγιο 25 ερωτήσεων κλειστού τύπου. Η επιλογή των εταιρειών, στις οποίες απευθύνθηκε το ερωτηματολόγιο έγινε από το Ελληνικό Δίκτυο ΕΚΕ. Το δειγματοληπτικό πλαίσιο της παρούσας μελέτης αποτελείται από τα 90 κύρια μέλη – επιχειρήσεις και περιλαμβάνει επιχειρήσεις που απασχολούν από 10 μέχρι και πάνω από 7.000 εργαζόμενους/ες. Από τις 90 βασικές επιχειρήσεις του δειγματοληπτικού πλαισίου που επιλέξαμε, λάβαμε 61 απαντήσεις ήτοι ποσοστό που αγγίζει το 70%.

      Για την επεξεργασία και ανάλυση των δεδομένων της έρευνας έγινε χρήση των στατιστικών προγραμμάτων SPSS 17.0 και AMOS 8.0. Οι στατιστικές αναλύσεις έγιναν με τη χρήση (α) της εξερευνητικής και επιβεβαιωτικής ανάλυσης παραγόντων (exploratory and confirmatory factor analysis), (β) της μεθόδου των μοντέλων δομικών εξισώσεων (structural equation modeling), (γ) των συγκρίσεων μέσων τιμών (t-tests, analysis of variance).

     Τα συμπεράσματα που προέκυψαν δείχνουν, ότι όλα τα ανώτερα στελέχη των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα, είναι πεπεισμένα για τα οφέλη και την υπεραξία που αποκομίζει η επιχείρηση από την εφαρμογή πρακτικών ΕΚΕ. Προκύπτει επίσης ότι είναι απαραίτητη η θεσμοθέτηση της ΕΚΕ, με την προϋπόθεση να διατηρηθεί ο εθελοντικός της χαρακτήρας. Οι αντιλήψεις των στελεχών σχετικά με την ΕΚΕ, δεν επηρεάζονται από τη δομή ή δραστηριότητα της επιχείρησης τους. Συμπεραίνεται επίσης ότι τα στελέχη θεωρούν, ότι οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αξιολογούνται και μάλιστα δίνουν μεγάλη σημασία στην δημιουργία εθνικού φορέα αξιολόγησης της ΕΚΕ. Μεγαλύτερη βαρύτητα δίνουν στην κοινωνία και το περιβάλλον και ακολουθούν οι τομείς των εργαζομένων και της αγοράς. Οι δραστηριότητες ΕΚΕ θα γίνονται όλο και πιο ποικιλόμορφες με την τάση να δημοσιοποιούνται και να συμμετέχουν άμεσα οι εργαζόμενοι στην υλοποίησή τους.

      Μέσα από τα αποτελέσματα της παρούσας διδακτορικής διατριβής διαπιστώθηκε ότι: 1) Το δόγμα της επίτευξης κέρδους μπορεί να μην είναι αμφισβητήσιμο, όμως ούτε και η κοινωνική επιταγή είναι αμφισβητήσιμη. 2) Εάν επιζητούμε μια Ολιστική Διοίκηση Επιχειρήσεων τότε η ΕΚΕ είναι μέρος αυτής. 3) Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις παρά την εξαίρεση που παρουσιάζει ο κανόνας, δεν έχουν πιστέψει ακόμη στην αναγκαιότητα της εφαρμογής μιας ολιστικής ΕΚΕ. 4) Οι πρακτικές ΕΚΕ επηρεάζονται σε μεγάλο βαθμό από τις προσωπικές ηθικές αξίες των επιχειρηματιών ή των υπευθύνων διοικητικών στελεχών. 5) Η Δημοσίευση Κοινωνικών απολογισμών υιοθετείται όλο και από περισσότερες επιχειρήσεις και βελτιώνεται. 6) Δημιουργείται υπεραξία, η οποία ωφελεί τόσο την επιχείρηση, όσο και την κοινωνία και το περιβάλλον.

      Βάσει των αποτελεσμάτων της έρευνας προτείνονται στα στελέχη της ΕΚΕ κάποιες ενέργειες. Πρώτον, να ζητούν από την διοίκηση την δέσμευση και την συνεχή έκφραση αφοσίωσης προς την ΕΚΕ. Δεύτερον, να ζητούν την καθολική συμμετοχή των εργαζομένων στην άσκηση πρακτικών ΕΚΕ. Τρίτον, να διευρύνουν και να διαφοροποιούν τις πρακτικές ΕΚΕ. Τέταρτον, να τονίζουν την σημασία της ολιστικής προσέγγισης της ΕΚΕ και τέλος να αναγάγουν την ΕΚΕ ως απαραίτητη πρακτική στρατηγικής επιλογής.

      Το καινοτόμο της διατριβής αυτής είναι, ότι σε ερευνητικό επίπεδο κατέδειξε την αναγκαιότητα για θεσμοθέτηση της ΕΚΕ, ότι η στρατηγική επιλογής της ΕΚΕ δημιουργεί συγκριτικό πλεονέκτημα για τις επιχειρήσεις, καθώς επίσης και ότι η ΕΚΕ είναι αναπόσπαστο μέρος της Ολιστικής Διοίκησης των Επιχειρήσεων.

    Λέξεις κλειδιά: Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη, Κοινωνική Υποχρέωση, Κοινωνική Ευθύνη, Κοινωνική Απόκριση, Θεσμοθέτηση της ΕΚΕ, αξιολόγηση της ΕΚΕ, περιβάλλον, κοινωνία, εργαζόμενοι, αγορά.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Για την πλήρη διάθεση της διατριβής σε ηλεκτρονική ή έντυπη μορφή επικοινωνήστε στο e-mail: kastorian@rocketmail.com ή στο τηλ. 6946340364 κ. Ιωάννης Μ. Τσακιρίδης, πρόεδρος της Ακαδημίας